Гол мөрний хур борооны үерийн оргил үе гол төлөв 7 дугаар сард ажиглагддаг боловч энэ жилийн хувьд агаарын температур ихэнх нутгаар олон жилийн дунджаас дулаан, зарим хугацаанд агаар хэт халах зэргээс шалтгаалан ихэнх нутгаар гол мөрний усны түвшин тухайн сарын олон жилийн дунджаас бага ба түүний орчим байх төлөвтэй байна. Тухайлбал, Хөвсгөлийн уулсаас ихтэй Дэлгэрмөрөн, Эг, Бэлтэс, Бүгсий болон Орхон голын дагууд, мөн Хангай нурууны араас эх авсан Идэр, Чулуут, Суман Алтайн нуруунаас усжих Ховд, Булган, Сагсай голуудын усны түвшин олон жилийн дунджаас 10-50 см бага, харин Сэлэнгэ мөрний дагууд, Хэнтэй нуруунаас усжих Хэрлэн, Туул, Хараа, Ерөө голуудын усны түвшин олон жилийн дунджийн орчим байх төлөвтэй байна.
Хэдийгээр ихэнх гол мөрний усны түвшин олон жилийн дунджаас бага, түүний орчим байх төлөвтэй байгаа ч тухайн хугацаанд орсон хур тунадасны эрчимшил, хэмжээнээс шалтгаалан огцом нэмэгдэж, олон жилийн дунджийг давж, богино хугацаанд үерлэх төлөвтэй байна. Түр зуурын аадар борооны улмаас хуурай сайр, гуу жалгаар уруйн үер буух нөхцөл бүрдэнэ. Иймд хуурай сайр, гуу жалга болон гол мөрөн даган нутаглаж буй малчид, хөдөлмөрчдийг үер усны аюулаас болгоомжлохыг анхааруулж байна
Зарим томоохон гол мөрний 7 дугаар сард ажиглагдах усны түвшин, урсацын хэмжээг олон жилийн дундаж утгатай харьцуулан хүснэгтэд үзүүлэв.
|
|
7 дугаар сарын олон жилийн |
7 дугаар сард ажиглагдах |
|||||
|
Д/д |
Гол – харуулын нэр |
дундаж |
өнгөрөлт,м3/с |
дундаж |
|||
|
|
|
түвшин, см |
өнгөрөлт, м3/с |
хамгийн их |
хамгийн бага |
түвшин, см |
өнгөрөлт, м3/с |
|
1 |
Сэлэнгэ мөрөн - Хялгант баг |
276 |
538 |
1294 |
286 |
285 |
505 |
|
2 |
Сэлэнгэ мөрөн - Зүүнбүрэн сум |
252 |
422 |
1252 |
178 |
250 |
455 |
|
3 |
Эг гол - Эрдэнэбулган сум |
232 |
40.8 |
132 |
7.71 |
205 |
7.10 |
|
4 |
Дэлгэрмөрөн – Мөрөн сум |
197 |
82.9 |
258 |
19.3 |
165 |
35.5 |
|
5 |
Бэлтэс гол – Баянзүрх сум |
358 |
7.29 |
29.5 |
0.81 |
325 |
2.30 |
|
6 |
Идэр гол – Зүрх баг |
169 |
44.0 |
387 |
18.0 |
170 |
27.5 |
|
7 |
Орхон гол – Орхон сум |
210 |
118 |
719 |
16.3 |
165 |
57.0 |
|
8 |
Орхон гол – Сүхбаатар сум |
261 |
240 |
626 |
81.9 |
245 |
200 |
|
9 |
Туул гол – Улаанбаатар хот |
159 |
57.9 |
340 |
8.00 |
160 |
78.0 |
|
10 |
Тэрэлж гол – Тэрэлж сум |
161 |
23.8 |
65.4 |
2.84 |
156 |
18.5 |
|
11 |
Ерөө гол – Ерөө сум |
320 |
125 |
413 |
27.8 |
320 |
108.0 |
|
12 |
Хануй гол Эрдэнэмандал сум |
278 |
18.2 |
60.4 |
2.20 |
250 |
4.70 |
|
13 |
Онон гол – Биндэр сум |
178 |
75.8 |
202 |
19.8 |
170 |
56.0 |
|
14 |
Хэрлэн гол - Өндөрхаан сум |
202 |
54.0 |
246 |
9.40 |
195 |
45.5 |
|
15 |
Халх гол – Сүмбэр сум |
216 |
73.0 |
231 |
23.6 |
175 |
15.5 |
|
16 |
Богд гол – Улиастай сум |
189 |
153 |
70.9 |
3.24 |
155 |
8.60 |
|
17 |
Түй гол – Баянхонгор сум |
151 |
18.7 |
28.0 |
0.86 |
125 |
1.75 |
|
18 |
Завхан гол – Гуулин сум |
176 |
27.5 |
57.3 |
3.28 |
155 |
12.5 |
|
19 |
Ховд гол - Мянгад сум |
193 |
156 |
622 |
131 |
170 |
155 |
|
20 |
Булган гол – Булган сум |
214 |
17.1 |
33.7 |
2.64 |
185 |
6.00 |
