Монгол Улсын Үндсэн хуульд хүн бүр тэгш эрхтэй гэж заасан байдаг. НҮБ-ын Хүүхдийн эрхийн тухай конвенцид хүртэл хүүхэд аливаа дарамт, хүчирхийлэл, мөлжлөг, үл хайхрах явдлаас хамгаалуулах эрхтэй бөгөөд насанд хүртлээ эцэг эх, гэр бүл болон төрийн онцгой халамж, хамгаалалтад байх шаардлагатай болохыг заасан.

 Гэвч зарим хүүхэд цэцэрлэгт хүмүүжиж, улсаас санхүүжилт авдаг байхад зарим нь боловсролын тогтолцооны гадна үлддэг гажиг гэмээр тогтолцоо манай улсад бий. Энэ байдлыг зогсоож, тэгш эрхийг хангах зорилгоор “Хүүхэд харах үйлчилгээ”-г бий болгосон ч эдийн засгийн хүндрэлээс шалтгаалан ирэх оны нэгдүгээр сараас зогсоход хүрээд байгаа юм. Тодруулбал, өнгөрсөн есдүгээр сарын 7-ны өдрийн УИХ-ын Төсвийн тухай хуулийн нэмэлт өөрчлөлтөөр энэ хуулийн үйлчлэх хугацааг 2021 оны нэгдүгээр сарын 1-ний өдөр хүртэл хойшлуулсан юм. УИХ-ын тогтоол дээр энэ хууль хүчин төгөлдөр болсон өдрөөс дагаж мөрдөнө гэж тусгасан.  Уг тогтоол батлагдсан өдрөөс хойш хүчин төгөлдөр болсон гэсэн үг.

Мөн энэ талаар Гэр бүл, хүүхэд, залуучуудын хөгжлийн газрын дарга О.Алтансүх “Хүүхэд харагч нарыг сургах, хүүхэд байлгах байрыг стандартын дагуу тохижуулах зэрэг олон асуудлыг орхигдуулсан байна. Нэршил талаасаа ч учир дутагдалтай. Хүүхэд харах үйлчилгээнд бэлтгэн, орон байраа өргөтгөж, засвар хийсэн олон хүн байгаа учир энэ байдлыг нь харгалзан үзэж он дуустал ажиллуулахаар болсон” хэмээн тайлбарласан. Харин Хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын сайд Н.Номтойбаяр “Хүүхэд харах үйлчилгээ явуулж буй газруудад стандарт байхгүй байна.

Үүнтэй Нэгдсэн үндэсний байгууллагын эрх бүхий хүмүүс 100 хувь санал нийлж байгаа. Би өөрөө Хүүхэд харах үйлчилгээний зарим төвөөр явж ажиллана” хэмээн иргэдтэй уулзалт хийх үеэрээ хэлсэн байдаг. 

Иргэдийн төдийгүй энэ чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулж буй хүмүүсийн эсэргүүцэлтэй нуур тулж буй энэ асуудалд Хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын яамны Төрийн нарийн бичгийн дарга Г.Өнөрбаяр Гэр бүл, хүүхэд, залуучуудын газрын дарга О.Алтансүхэд уг үйлчилгээг хэвийн үргэлжлүүлэх санхүүгийн өөр эх үүсвэрийг бий болгох талаар тооцоо, судалгаа хийж, санал боловсруулж ирүүлэхийг албан бичгээр мэдэгдсэн нь тэдэнд итгэл төрүүлсэн гэхэд болно.
Мөн Хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын яамнаас хүүхэд харагч нарын хэд нь банкны зээлтэй, хэдий хэмжээний зээл авсан, хэдэн хүүхэд харагч түрээсийн байранд үйлчилгээ эрхэлж, хэдэн төгрөг түрээсийн байрандаа өгдөг болохыг судалж буй юм.  Түүгээр ч барахгүй хэдэн хүүхэд харагч нийгмийн даатгал, татвар төлж эхэлсэн талаарх мэдээллийг холбогдох байгууллагуудаас нь авч, эхнээс нь шалгалтад хамруулж байна. Н.Номтойбаяр сайдын тушаалын дагуу явуулж буй тус шалгалт нь цаашид ямар арга хэмжээ авч болохыг тодорхойлох зорилготой. Шалгалтын нэгдсэн тайлан, дүгнэлтийг Сайдын зөвлөлийн хуралдаанд буюу өнөөдөр танилцуулах ёстой. Тэгэхээр дээрх үйлчилгээг цаашид хэрхэх нь өнөөдөр шийдэгдэнэ гэсэн үг. Эл асуудал эерэгээр шийдэгдэх байх гэсэн итгэл найдвар тээн, гарах шийдвэрийг хүлээж суугаа хүмүүст сайн мэдээ дуулгахад Н.Номтойбаяр сайд Өвөрхангай аймгийн иргэдтэй уулзахдаа “Хүүхэд харах үйлчилгээг дэмжинэ, үргэлжлүүлнэ” хэмээжээ.

Ямартай ч, холбогдох хүмүүс нь ийн шалгалт нэрийдлээр үйл ажиллагаа явуулдаг төвүүдээр явж өө хайж байх хойгуур Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж Монгол Улсын 2017 оны төсвийн төслийг хэлэлцэн батлахтай холбогдуулан УИХ-ын дарга М.Энхболдод санал хүргүүлээд амжив. Тэрээр саналын хамгийн эхэнд “Хүүхэд харах үйлчилгээний төсвийн санхүүжилтийг ирэх оноос эхлүүлэх, үүнтэй холбогдуулан эхний ээлжид таван тэрбум төгрөгийг Хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын сайдын 2017 оны төсвийн багцад нэмж тусгах” гэсэн байсан юм. Үнэндээ Хүүхэд харах үйлчилгээний тухай хуулийг Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж өргөн барьж, батлуулсан.  Энэ нь Ерөнхийлөгчийн мөрийн хөтөлбөртөө багтаасан нийгмийн чухал асуудлын нэг байсан ч гэж хэлж болно. Тодруулбал, Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн /2013-2017/ сонгуулийн мөрийн хөтөлбөрийн 2.18-д “Сургуулийн өмнөх насны хүүхэд асрах үйлчилгээ, бичил цэцэрлэг, түүний стандарт шаардлагыг хуульчилж дэмжинэ. Хоёр хүртэлх насны хүүхдийг гэрээр харах, 2-5 хүртэлх насны хүүхдийг цэцэрлэгт хамруулах бодлого, санаачилгыг дэмжинэ. Таваас дээш тооны хүүхэд асарч байгаа хүний ажлыг баталгаажуулж, гэрчилгээ олгоно. Энэ ажлыг УИХ-ын эмэгтэй гишүүдийн санаачилгад түшиглэж хэрэгжүүлнэ” гэсэн байдаг юм.

Мөн тухайн үед тус хууль батлагдсаны дараа Ерөнхийлөгчийн Хүний хөгжил, нийгмийн бодлогын зөвлөх Р.Болд хэвлэлд өгсөн ярилцлагадаа ”Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн 2013 онд болсон ээлжит сонгуулиар нэр дэвшигч Ц.Элбэгдорж сонгогч олон түмэнтэй уулзаж ярилцаж байхад хүүхдийн цэцэрлэгийн хүрэлцээ хангамж, бага насны хүүхдүүдийн өсч торних эрх, аюулгүй байдлын асуудал иргэдийн зүгээс ихээр тавигдаж байсан юм. Эцэг, эхчүүд ажилтай, орлоготой байх нь хүүхдийн цэцэрлэгээс хамаарч буйг онцлон хэлж тодорхой арга хэмжээ авч өгөхийг захиж, хүсч байсан болохоор хүүхдийн өсч торних эрх, аюулгүй байдлыг хангасан Хүүхэд харах үйлчилгээг бий болгох зорилтыг бодлого, үйл ажиллагааныхаа хөтөлбөрт дэвшүүлсэн. 2-5 насны арван хүүхэд тутмын гурав нь гэртээ цоожлогдон үлддэг. Энэ нь эрсдэлтэй байдалд бид үр хүүхдээ үлдээж байна гэсэн үг. Гэртээ үлдсэн хүүхдүүд гал усны аюулд өртөх, бэртэж гэмтэх, өвчлөх нь нэмэгдэх хандлагатай байдаг. Иймд хүүхдийг эрсдэлгүй, эсэн мэнд өсгөх, мөн эцэг эхчүүд өөрсдийн ажил, бизнесээ сэтгэл зовнилгүй эрхлэх боломжийг нь хангахаар “Хүүхэд харах үйлчилгээний тухай” хуулийн төслийг УИХ-д өргөн барьж, батлууллаа” хэмээж байсан юм.

Тус хууль хэрэгжиж эхэлснээр цэцэрлэгт хамрагдаж чадаагүй  45 мянган хүүхдээс 6453 нь төрийн халамжид орсон байдаг юм. Тэдний 198 нь хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхэд байдаг аж. Түүгээр ч барахгүй хүүхдүүдээ хараад гэртээ суудаг байсан 6000 гаруй эцэг, эх ажилтай, орлоготой болсон мэдээ бий.