ЮНЕСКО-гийн Хүн төрөлхтний соёлын биет бус өвийн төлөөллийн жагсаалталт Казах ба Киргиз улсууд нь тус бүр өөр өөрийн гэрийг урлах, уламжлт зан үйлээр бүртгүүлсэн байна.Энэ хоёр улсын өв болгон бүртгүүлсэн гэрийг түрэг гэр гэдэг. 
Манай улс 2013 онд “Монгол гэрийн уламжлалт урлал, зан үйл” гэж ЮНЕСКО-гийн Хүн төрөлхтний соёлын биет бус өвийн төлөөллийн жагсаалтад монгол гэрээ бүртгүүлж байсан.
Гэрийг 3000 гаруй жилийн түүхтэй гэж үздэг. Эрт үеэс эсгий гэрийг монгол ба түрэг гэж ялгадаг байжээ. Монгол гэр хэлбэр ба хийцээрээ бол түрэг үндэстний гэрээс ялгагдана. Түрэг гэр нь бүнхгэр бөгөөд жижигхэн тоонотой, унь нь урт, сагалдрагатай тал нь тахир, хана нь намхан байдаг бол монгол гэр нь том тоонотой, богинохон шулуун уньтай, хана нь өндөрд байдаг.
Монгол гэр нь хийсэн материал, гоёл чимэглэл зарим хийц хэсгийн хувьд харилцан адилгүй байснаас “Монголын нууц товчоо” ба бусад ном зохиолд янз бүрийн нэрээр нэрлэгдэн иржээ. Жишээ нь: харцын гэр, чорхон, тэрэм, соёд гэр г.м.
Гэрийг тархалтын байдлаар нь үзвэл ар, өвөр монгол, буриад, халимагууд, алтайчууд, хасагууд, киргизүүд, хакасчуудын дунд дэлгэрчээ.
