-Монголын тал Сэлэнгэ мөрөн дээр Усан цахилгаан станц барих гэж байгааг батлах албан ёсны ямар нэгэн баримт өнөөдөртөө байхгүй байна. Тэгэхээр та бүхэн юунд тулгуурлаж ийм илтгэл бэлтгэж парламентад оруулж байгаа юм?
-Хамгийн гол нь энэ ажлыг гүйцэтгэх тендер зарласан нь долдугаар сард дуусах юм. Усан цахилгаан станц барих төсөл нь эхний ээлжинд техник эдийн засгийн үндэслэл боловсруулах тендер зарласан. УЦС барих хөрөнгийг нь Дэлхийн банк гаргахаар зөвшөөрсөн. Гэтэл Сэлэнгэ бол манай буриадын нутгаар бараг тал нь урсч Байгаль нуурын гол цутгал болдог болохоор бид дуугүй байж болохгүй байна. Нөхцөл байдал Монгол Улсын ерөнхийлөгч Цахиагийн Элбэгдорж тангаргаа өргөж үгээ хэлсний дараа улам ээдрээтэй болж байна. Уг нь Цахиагийн Элбэгдорж Байгаль нуурын ёроол руу шумбаж байхдаа энэ талаар олон зүйл ярьж байсан хүн.  Тэр Михаил Слипенчуктай нуурын ёроолд хоёр цаг хэртэй болохдоо байгаль хамгаалах талаар их ярилцсан. Элбэгдорж бол бусдын нэг адил Байгаль нуур бол монголоос хамааралтай гэдгийг маш сайн мэдэж байгаа.
-Думын депутат үүний өмнө Элбэгдоржийг тангараг өргөсний дараа Сэлэнгийн асуудлаар ярилцана гэж байсан. Михаил Слипенчук хэлэхдээ Сэлэнгэ дээр барих “Шүрэн”-гийн УЦС нь байгалийн сүйрэл дагуулна гэж онцолсон. Тодруулбал Буриадад ямар аюул нүүрлэж байна вэ?
-УЦС ажиллаад эхэлбэл байгалийн шүүлтүүр болж байгаа усны түвшин доошилно. УЦС урсацыг нь өөрчилнө. Энэ бүхэн усныхаа гуравны нэгийг Сэлэнгээс авч байгаа Байгаль нуурт яаж нөлөөлөх  вэ. Цаашилбал оросын усны нөөцийн хяналтад нөлөөлж эхэлнэ. Монголын энэ төслийг хэрэгжүүлэхэд, Сэлэнгэ болон Байгаль нуурт нөлөөлөх байгаль, эдийн засгийн үнэлгээг иж бүрэн хийх  ёстой гэж би онцгой анхааруулж байгаа юм.
-Хил дамнасан усны нөөцийг ашиглах тухайд  та, ялангуяа Монголтой харилцах асуудалд үндэснийхээ сонирхлыг илүүтэй гаргаж тавьж байна уу?
-Яг тийм, Монгол, Оросын хувааж байгаа хилийн усан сангийн нэг үндсэн хэсэг нь Сэлэнгэ мөрөн. Сэлэнгэ мөрний эх нь Монголын нутагт байгаа. Сэлэнгэ мөрөн монголын газар нутгийн 20 хувийг хамран урсдаг. Энд нь эдний нийт хүн амын 70 хувь амьдарч, аж үйлдвэрийн бүтээгдхүүний 80, ХАА-н бүтээгдхүүний 60 хувийг үйлдвэрлэж байна. Энэ бүсэд монголын нийт усны нөөцийн 93 хувь урсч монголын хамгийн том хот болох Улаанбаатар, Дархан, Эрдэнэтийн үйлдвэрлэлийн хэрэгцээг хангадаг юм.
-Ийм тохиолдолд усны нөөцийг хамгаалах асуудлаарх орос-монголын харилцааг хоёр талын хэлэлцээрээр зохицуулдаг  биз дээ?
-Хэлэлцээр бий нь бий. Хэргийн гол нь тэр хэлэлцээрүүд бүгд хуучирчихаад байна. Орос, Монголын усны хэлэлцээрийг 1995 онд байгуулсан. Энд чинь хил дамнасан усыг ашиглах байр суурийн талаар орчин үеийн, олон улсын практик асуудлыг бүрэн тусгаагүй л дээ. Бараг 20 жилийн өмнө чинь монголчууд УЦС-ын шинэ төсөл хэрэгжүүлж, Сэлэнгэ, Байгальд нөлөөлөх аюулын тухай хэн ч төсөөлсөнгүй. “Сэлэнгэ мөрөн дээр  “Шүрэн”-гийн УЦС барих” болон “Орхон голын усны нөөц”  төсөл нь Буриадад, Эрхүү мужид, Оросын үндэсний баялаг болсон Байгаль нуурт ямар үр дагавар дагуулж болохыг бид одоо л ойлгож байна. Монголчууд болохоор үүнийгээ одоохондоо төсөл төдий байгаа юм, тэгээд ч оросын мэргэжилтнүүдийг үүндээ оролцуулна гэж мэдэгдэж байгаа. Бидэнд байгаа мэдээллээр бол хэрэв “Шүрэн”-гийн УЦС-ыг баривал бид хэнээс ч илүү сайн барина хэмээн оросын эрчим хүчний зарим компани лоббидож байгаа гэнэ. Энэ чинь Байгаль нуур луугаа аюул дуудаж байна гэсэн үг шүү дээ.
-Та бүхэн юу санал болгож байгаа юм?
-Бид энэ илтгэлийг хэлэлцүүлээд юун түрүү ОХУ-ын Засгийн газарт хилийн усны тухай шинэ хуулийн төсөл боловсруулах чиглэл өгсөн. Энэ нь талууд хилийн усаа хоёр талын нийтлэг эрх ашгийн үүднээс ашиглах шударга зарчим дээр тулгуурласан байх ёстой л доо. Үүнээс гадна би бас хилийн ус хамгаалах үр ашигтай бүтэц бий болгох санал гаргаж байгаа юм. Тийм бүрэн эрхт комисс ч юм уу. Олон улсын практикт байдаг зүйл л дээ. Ухаандаа АНУ, Канадын олон улсын хамтарсан комисс гэхэд л 1909 онд байгуулагдсан. Улс төр гэдэг чинь эдийн засгийн боловсронгуй илэрхийлэл шүү дээ. Монголчуудын УЦС барих гээд байгаагийн нэг шалтгаан бол  Оросоос авдаг эрчим хүчнийхээ үнэд орж байгаа өөрчлөлтөд сэтгэл дундуур байгагаа л илэрхийлж байгаа хэрэг. Ийм байдлаар улс төрийн үзлийнх нь эдийн засгийн хүчин зүйл нь “Шүрэн”-гийн УЦС барих болж байгаа юм уу даа хэмээн ecoindustry.ru сайтад бичжээ.